Monday, August 15, 2011

බෝ නොවන රෝග


බෝ නොවන රෝග

රෝගී පුද්ගලයෙකුගෙන් නිරොගී පුද්ගලයෙකුට බෝ නොවන රෝගතත්ව මෙලෙස හැදින්වේ.


  • මෙම රෝග තත්ව දීර්ගකාලීන ප්‍රතිකාර ලබාගතයුතුවේ
  • දීර්ගකාලීනව අතුරුආබාද ඇතිකරයි


බෝනොවන රෝගතත්ව

  • අධික රුධිර පීඩනය-Hypertention
  • හෘද රෝග-Ischemic Heart Disease
  • දියවැඩියාව-Diabitic Mellus
  • පිලිකා-Cancer
  • හදිසි අනතුරු-Accident
  • ස්තුලතාවය(ප්‍රමානයට වඩා බර වැඩිවීම)
  • ඇසේ පෙනීමේ දුරුවලතා
  • රූමැටික්,ආතරයිටිස් වැනි රෝගතත්ව
  • ඇදුම රෝගය


ඇතිවීමට හේතු

  • ජානමය හේතු
  • ජීවන රටාවල වෙනස්කම්
  • හේතුකාරකයක් නොමැතිව-Non Pathgenic

Sunday, August 7, 2011

බෝවන රෝග හා සරස් ආසාදනය

බෝවන රෝග හා සරස් ආසාදනය
යම්කිසි පුද්ගලයෙකුගෙන් තවත්කෙනෙකුට ඇතිවියහැකි
රෝගවේ.
බෝවන රෝගයකට ගොදුරුවු පුද්ගලයකුගේ ශරීරයෙන් පිටවන විෂබීජ නිරෝගී පුද්ගලයෙකුට ශරීරගතවී එම රෝගය වැළදීමයි. වර්තමානයේ බෝවන රෝගවලට වඩා බෝනොවන රෝග වැළදීම වැඩිවී ඇත.

බෝවන රෝග පැතිරේන ක්‍රම
  • වාතය මගින්
  • වතුර මගින්
  • ආහාර මගින්
  • සතුන් මගින්(මීයා,මදුරුවා,මැස්ස,)
  • මිනිසාගේ තරල මගින්(රුධිරය,සෙම,සොටු,කඳුළු,ශුක්‍ර තරල,යෝනි තරල)
  • ස්පර්ශයෙන්
  • පරිහරණය කරන රෙදිපිලි උපකරණ මගින්


ජලය මගින් බෝවන රෝග
කොලරාව,සෙංගමාලය,පෝලියෝ,අතීසාරය,පාචනය,උණසන්නිපාතය

වාතය මගින් බෝවන රෝග
ක්ෂය රෝගය,සෙම්ප්‍රතිශ්යාව,H1N1,ලාදුරු,සරම්ප.පැපොල

ආහාර මගින් බෝවන රෝග
කොලරාව,සෙංගමාලය,පෝලියෝ,අතීසාරය,පාචනය,උණසන්නිපාතය

සතුන් මගින් බෝවන රෝග
ඩෙංගු රෝගය,මැලේරියා රෝගය,බරවා රෝගය,මී උණ,ජැපනීස් එන්කෙපලයිටීස්,ජලභීතිකාව



සරස් අසාදනය

මෙයින් අදහස් කෙරෙනුයේ රෝහල තුලදී එක් රෝගියෙකුගේ රෝගයක් තවත් අයෙකුට බෝවීමයි.මෙහිදී රෝගියෙකුගෙන් තවත් රෝගියෙකුටත්, රෝගියෙකුගෙන් තවත් නිරෝගී පුද්ගලයෙකුටත්,සෞඛ්‍ය කාර්යමන්ඩලයෙන් වෙනත් රෝගියෙකුට හෝ නිවසේ අයට බෝවිය හැක.



මේවා වලක්වාගත හැකි ක්‍රම

  • අත් සේදීම වැනි විශ්ව ආරක්ශන ක්‍රම භාවිතා කිරීම
  • රෝගියා අන් අයගෙන් වෙන් කිරීම
  • සාත්තුසේවකයින් වෙන්කිරීම
  • රෝගියා බැහැරකරන ශ්‍රාවයන් විශබීජ නාශක යොදා බැහැරකිරීම
  • රෝගියා වෙනුවෙන් වෙනම උපකරන තබාගැනීම



බොවෙන රෝග වලක්වාගැනීම සඳහා උපස්ථායකයෙකු සතු වගකීම

  • වහාම අදාල පුද්ගලයන්ට දැනුම් දීම
  • වාට්ටුවේ රෝගීන් හදුනාගැනීමට උදවු වීම
  • රෝගීන් පරික්ෂාවේදී වෛද්‍යවරයාට හෙද නිළධාරිනියට සහයවීමට අවශ්‍ය උපකරණ සපයාදීම හා එවා පිරිසිදුකිරීම
  • රෝගියා වෙන්කර සාත්තු කිරීම
  • රෝගියාට සාත්තුකිරීමෙන් පසු උපකරණ පිරිසිදු කිරීම නිසියාකාරව කලයුතුය
  • අත්සේදීම මගින් වෙනත් කෙනෙකුට රෝගය බෝවීම වැලක්වීම
  • මළ මුත්‍රා අස්කිරීමේදී භාජන පිරිසිදුකිරීම නිසිපරිදි කලයුතුය
  • නිදර්ශක එහා මෙහා ගෙනයාමේදී ප්‍රවේශමෙන් හා ඉක්මනින් ගෙනයාමට කටයුතුකල යුතුය ඒ සඳහා අවශ්‍ය ග්ලවුස්,මාස්ක් ගැනීම අත්සේදීම කලයුතුය
  • බෝවන රෝග ගැන අවබෝධය ලබාගැන තිබීම මගින් තමාවත් අන් අයවත් කාර්යමන්ඩලයටත් රෝගීන්ටත් ආසාදන පැතිරීම වලක්වා ගතහැක
  • ශල්‍යකර්ම සඳහා රෝගීන් සූදානම් කිරීමෙදී රෝගීන් හොදින් නාවා පිරිසිදුකර ශල්‍යකර්මය කරන ස්ථානයේ රෝම ඉවත්කර හොදින් පවිත්‍රකර පිරිසිදු ඇදුම් අන්දවා ශල්‍යකර්මයට රොගියා සූදානම් කිරීම

මූලික මිනිස් අවශ්‍යතා හා රෝගියාගේ අයිතිවාසිකම්

මූලික මිනිස් අවශ්‍යතා හා රෝගියාගේ අයිතිවාසිකම්


මිනිසාගේ සෞඛ්‍ය කෙරෙහි බලපාන සාදක

  • පාරිසරික සාදක

වාතය දූෂණය වීම,නියං හා ගංවතුර


  • ආර්ථික හා සමාජ සාදක

දිලිඳු කම,ජනගහනය අධික වීම,ජීවන රටාවල වෙනස්කම්


  • ප්‍රවේනි රෝගතත්ව

උපතින් ඇතිවන රෝගතත්ව,දියවැඩියාව,අධි රුධිර පීඩනය,අංගවිකල බව,මන්ද බුද්ධික බව




රෝගී සත්කාරය සම්බන්ධව මූලධර්ම 14 කි

(වර්ජිනියා හැන්ඩසන් වාර්ථාවට අනුව)

  • ස්වසනයේදී රෝගියට සහයවීම
  • ආහාර පාන ගැනීමේදී රෝගියට සහයවීම
  • බහිශ්‍රාව්‍ය කටයුතුවලදී සහයවීම
  • ඇවිදීම,හිටගැනීම,ඉරියවු පවත්වාගැනීම,ඉරියවු මාරුකිරීමට සහයවීම
  • විවෙක ගැනීමට හා නිදාගැනීමට සහයවීම
  • ඇදුම් තෝරාගැනීමට,ඇදුම් ඇඳගැනීමට හා මාරුකිරීමට සහයවිම
  • ශරීර උෂ්නත්වය සාමාන්ය තත්වයක පවත්වා ගැනීමට සහයවීම
  • සම,ශරීරෙය පිරිසිදුව පවත්වා ගැනීමට සහයවීම
  • පරිසරයෙන් වියහැකි අනතුරුවලින් වැලක්වීම
  • හැගීම් හා අවශ්‍යතාවයන් ප්‍රකාශකිරීම සඳහා අන් අය සමග අදහස් ප්‍රකාශකිරීමට අවස්තාව ලබාදීම
  • රෝගියාට ටම ආගම සිහිකිරීමට හෝ ඔහු මටයන් තහවුරුකරගැනීමට සහයවීම
  • ඉගැන්වීමට සහයවීම
  • රෝගියාට ඵලදායි වැඩක නිරතවීමට සැලස්වීම



රෝගියාගේ අයිතිවාසිකම්

  • රෝගියාට සැලකිය යුතු ගෞරවනීය සේවයක් ලබාගැනීමට
  • රෝගියාගේ රෝගතත්වය හා ප්‍රථිකාර දැනගැනීමට හා රෝගයනිසා අටිවන අතුරුආබාද ගැන දැනගැනීමට
  • ප්‍රථිකාර කිරීමට පෙර හා පිළිවෙත් කිරීමට පෙර රෝගියාගෙන් අවසර ගැනීම
  • සීමාවක් දක්වා රෝගියාට ප්‍රථිකාර ප්‍රතික්ශේප කිරීමට අයිතියක් ඇත
  • රෝගී සාත්තුව පිලිබඳ සියලුම වාර්තා වල ඇති දේවල් දැනගැනීමට ඇති අයිතිය
  • රෝග විනිශ්චව පරීක්ෂණ සම්බන්දව ප්‍රතික්ශේප කිරීමට අයිතියක් අත
  • විශේෂඥ වෛද්‍යවරුන් හමුවීමට ඇති අයිතිය
  • රෝහල් ගාස්තු දැනගැනීමට ඇති අයිතිය
  • රෝහල් නීති රීති දැනගැනීමට ඇති අයිතිය